In de afgelopen weken kwam de TU Delft via verschillende onderwerpen nogal controversieel in het nieuws.
Emeritus hoogleraar dr. ir. Guus Berkhout stuurde 23 november jongstleden een brief naar de Telegraaf met de vraag “Help, wat gebeurt er met onze universiteiten?”. In zijn brief betoogt Berkhout: “Universiteiten zijn een richting uitgegaan die de wetenschap onwaardig is. De belangen van wetenschap en politiek zijn sterk verstrengeld geraakt.” Aanleiding van de brief was de aankondiging dat de TU Delft een ere doctoraat gaat verlenen aan Euro commissaris Frans Timmermans.
In de Volkskrant van 23 november jongstleden verscheen een opinie artikel waar wetenschappers een computermodel van de TU Delft bekritiseerden: “Allereerst is het bij inspectie van het model van de TU Delft evident dat dit model mijlenver van de realiteit afstaat. De manier waarop een maatschappij functioneert, is pertinent niet in mathematische modellen te vatten.”
Als klap op de vuurpijl heeft Maurice de Hond fundamentele fouten gevonden in het TU Delft model dat door het Outbreak Management Team (OMT) nu wordt gebruikt om beslissingen te onderbouwen over de inzet van de 2G maatregel.
Wat is hier aan de hand? Hoe kan het zijn dat Berkhout, voormalig lid van het College van Bestuur van de TU Delft, zelfs aangeeft in het bewuste Telegraaf artikel:
“Wil je je kind nog wel naar zo’n universiteit toesturen?”
En:
“Het is een belediging voor alle Delftse alumni.”
De goede naam en reputatie van de TU Delft wordt hiermee aangetast. Is er inmiddels een groep hoogleraren binnen de TU Delft die het College van Bestuur hiervoor verantwoordelijk stelt? Het treft immers ook hun persoonlijke reputatie. En waar blijven de studenten? Zijn ze werkelijk zo geïndoctrineerd geraakt dat ook zij niet meer vrij, kritisch en met gezond verstand durven te denken? Of heeft het klimaat en corona narratief hen monddood gemaakt?
Is het niet opmerkelijk dat slechts een handvol hoogleraren (bijvoorbeeld Ira Helsloot en Ronald Meester) zich vanuit kritisch denken in het huidige openbare debat mengt en dat de hete kolen enkel nog door emeritus hoogleraren uit het vuur gehaald worden (bijvoorbeeld Cees Hamelink, Pierre Capel)? Regeert het narratief van de overheid in de academie zo erg en is de leiband van publieke financiering zodanig dat van wetenschappelijke vrijheid geen sprake meer is? En klopt het dat hoogleraren die zich wel uitspreken een lastige positie krijgen in de academische wereld (bijvoorbeeld Michaela Schippers).
Dit lijkt niet op een incident voor de TU Delft alleen, maar eerder op een sluimerende teloorgang van de academie als vrijplaats voor ontwikkeling. Vast staat wel dat de TU Delft eens goed in de spiegel zou moeten kijken en zich afvragen wie of wat hier nu ziekmakend is? Wie is hier uiteindelijk voor verantwoordelijk. Wat zou het College van Bestuur moeten doen?
Hoe de patiënt genezen kan worden
Vanuit de wetenschapsleer en ontwerpleer is eenvoudig af te leiden wat het probleem is met de TU Delft zoals het nu is georganiseerd en hoe dit opgelost kan worden. De oplossing is simpel, differentieer daar waar nu geïntegreerd wordt en integreer daar waar nu gedifferentieerd wordt.
De noodzaak tot differentiëren
Het gevolg van bovenstaande verstrengeling van politiek en universiteit is dat academische vrijheid onder druk komt te staan. De TU Delft wordt dan een instrument van de politiek. Een belangrijke eigenschap van de wetenschap is twijfel, een theorie houdt stand totdat nieuwe data de theorie ontkrachten of een andere theorie beter bij de data past. Een uitspraak als “The science is settled”, ofwel dat er consensus bestaat over een onderwerp is wetenschappelijk onwaardig.
“Religion is a culture of faith; science is a culture of doubt.”
Richard P. Feynman
In de reactie van het College van Bestuur op de brief van Berkhout diskwalificeert het zichzelf: “Daarnaast is er consensus binnen de wetenschap over de rol van de mens in de huidige klimaatverandering en over de noodzaak daar iets aan te doen.” In de missie statement van de TU Delft staat: “De door de mens veroorzaakte uitstoot van broeikasgassen verandert onze leefomgeving, omdat deze gassen invloed hebben op het wereldwijde klimaat; daar is geen twijfel over mogelijk.” Een statement welke vanuit de wetenschapsfilosofie onhoudbaar is. Het College ziet wetenschap blijkbaar meer als geloof.
De oplossing is simpel, maak politieke beïnvloeding onmogelijk. Breng een ‘waterdichte’ scheiding aan tussen de politieke en wetenschappelijke wereld. Ga terug naar een systeem waar academische vrijheid voorop staat. Waar de politiek zich niet kan inmengen in wetenschappelijk onderzoek.
„Science can flourish only in an atmosphere of free speech“
Albert Einstein
Een systeem waar vanuit het principe van vertrouwen in de competentie van de wetenschappers zij zelf kunnen bepalen waar onderzoeksgeld aan wordt besteed zou weer moeten worden ingesteld. Waar een gezonde balans bestaat tussen vrij onderzoeksgeld en contract onderzoeksgeld. Waar wetenschappers niet enkel tijd besteden aan het in competitie binnenhalen van onderzoeksgeld. Waar het onderzoeksproject niet vooraf al de ‘gewenste’ onderzoeksresultaten definieert.
De noodzaak tot integreren
De TU Delft is steeds verder verwijderd geraakt van waar ze haar reputatie aan te danken heeft als ingenieurs universiteit. Zij begeeft zich steeds meer op het terrein van de onderzoekende wetenschapper in plaats van de ontwerpende ingenieur. Volgens Theodore von Karman zijn wetenschappers bezig met het ontdekken van de bestaande wereld en zijn ingenieurs bezig met het creëren de wereld die er nog niet is.
“Scientists study the world as it is, engineers create the world that never has been.”
Theodore von Karman
Modellen zijn een belangrijk instrument in de gereedschapskist van de ingenieur. Bij modellen geldt echter wel een ijzeren regel: het model moet een reflectie zijn van de werkelijkheid. Het onzorgvuldig omgaan met dit principe leidt tot rekenmodellen die een reflectie zijn van een schijnwerkelijkheid.
Het mag duidelijk zijn dat het niet verantwoord is om modellen te gebruiken welke een schijnwerkelijkheid afbeelden. Zeker in het geval van beleid waarbij ook gekeken moet worden naar negatieve neveneffecten van beleid. Is de TU Delft in staat om medisch sociale vraagstukken in rekenmodellen af te beelden? Is het de kerntaak van de TU Delft om dit te willen kunnen?
De oplossing is ook hier simpel: “schoenmaker hou je bij je leest.” Zorg ervoor dat studenten leren integratief te denken zoals het een ontwerper betaamt. Omarm het gedachtegoed van systeemdenkers zoals Russell Ackoff waarbij problemen holistisch worden benaderd en opgelost. Leer studenten leren in plaats van indoctrineren. Kritische denkers twijfelen aan alles, ook aan wat de huidige wetenschap hun vertelt. Leren doe je door dingen fout te doen en fouten te corrigeren, niet door klakkeloos voorgeschreven oplossingen voor lief aan te nemen.
“The more efficient you are at doing the wrong thing, the wronger you become. If you do the right thing wrong and correct it, you get better.”
Russell Ackoff
Mijnbouwkundige ir. Egbert de Beyer heeft vandaag aangekondigd dat hij zijn diploma aan de TU Delft terug zal sturen zodra Euro commissaris Frans Timmermans een ere doctoraat krijgt toegekend. Het is te hopen dat het voor de TU Delft 1 voor 12 is en niet 1 over 12 en dat het voor het College van Bestuur niet gaat leiden tot een geval van ‘functie elders’.
